Risicothema 5: Ouderen
Vanwege de grote en groeiende groep ouderen (60+) in bevolkingsopbouw en in deelname aan het verkeer, in combinatie met het aandeel aan slachtoffers op de fiets en e-bike en het gebruik van de e-bike als nieuwe vervoermiddel, wordt deze groep kwetsbare verkeersdeelnemers als risico aangemerkt.
Het aandeel 60-69 jarigen en 70-plussers in de gemeente Gulpen-Wittem is in de periode 2015 – 2019 toegenomen tot 17,0% en 19,6%. Het totale aandeel ouderen is daardoor toegenomen tot 36,6%. Dit aandeel 60-plussers ligt gelijk aan Valkenburg (36,6%) en hoger dan in Eijsden-Margraten (32,7%). Prognoses (CBS/PBL) stellen dat deze vergrijzing zich ook tot 2050 doorzet. Het aandeel 65-plussers (conform de CBS- gegevens) ligt in de gemeente op 28%.
Als aangegeven is Gulpen-Wittem een onder toeristen geliefde gemeente, onder andere voor toeristische fietsers. Dit geldt eveneens voor oudere (60+) toeristen, die de gemeente Gulpen-Wittem veelvuldig bezoeken. Dit zorgt dat het aannemelijk is dat het aandeel ouderen dat deel uitmaakt van het verkeerssysteem relatief hoog ligt.
De landelijke trend is daarnaast dat ouderen steeds langer mobiel blijven en dat ouderen steeds meer gebruik maken van ‘nieuwe’ vervoermiddelen zoals de elektrische fiets. De verwachting is dat deze trend zich in de komende jaren doorzet en daarmee een steeds groter onderdeel uit gaat maken van het fietssysteem in Nederland en de gemeente Gulpen-Wittem. Aangezien de gemeente een toeristische gemeente betreft en relatief veel hoogteverschil kent tussen de verschillende kernen, wordt de elektrische fiets ook al veelvuldig gebruikt in de gemeente Gulpen-Wittem. De onervarenheid van de ouderen met deze nieuwe vervoermiddelen alsmede het vertraagde reactievermogen ook gerelateerd aan de traditionele vervoerswijzen (personenauto, fiets) kan risico’s veroorzaken in het verkeer.
Kijkend naar de verkeersslachtoffers in de gemeente Gulpen-Wittem dan betreft 32% van de slachtoffers (n=18) iemand van 60 jaar of ouder. Dit aandeel ligt gelijk aan het aandeel in Valkenburg (33%) en hoger dan in Eijsden-Margraten (24%). Kijkend naar de ontwikkeling van het aantal slachtoffers (60+) dan blijkt dat het aantal de afgelopen jaren is toegenomen, zeker ten opzichte van 2016 en 2017.
Figuur 9: Aantal oudere (60+) slachtoffers in de gemeente Gulpen-Wittem ten opzichte van de tijd in jaren (VIA, 2016-2020)
Van de 18 slachtoffers zijn 6 (33%) met de fiets gevallen en 2 (11%) met de e-bike. De ongevallen waarbij 60-plussers betrokken zijn vinden plaats verspreid door de gemeenten, veel op toeristische routes.
Figuur 10: Locaties ongevallen met ouderen (60+) in de gemeente Gulpen-Wittem (VIA, 2016-2020)