Risicothema 1: 30 km/u wegen

De combinatie van de beperkte inrichting van de 30 km/u wegen, het risicocijfer en het aandeel aan slachtoffers zorgt dat 30 km/u wegen een risicothema zijn in de gemeente Gulpen-Wittem.

Het aandeel 30 km/u wegen in de gemeente Gulpen-Wittem is 18% en ligt daarmee lager dan het aandeel in Valkenburg (40%) en in Eijsden-Margraten (33%).

Om inzicht te geven in de balans tussen functie, vormgeving en gebruik op de 30 km/u wegen in Gulpen-Wittem zijn 13 (CBS) buurten op 9 criteria in de vormtoets gescoord. De 30 km/u wegen scoren hierbij op buurtniveau gemiddeld net een voldoende: 5,4 van de 9 punten (<5 = onvoldoende, 5-7 = voldoende en >7 = goed).

Het feit dat dit puntenaantal zo laag ligt wordt in een groot deel van de buurten veroorzaakt door de aanwezigheid van (vanuit verkeersveiligheidsoogpunt) ongewenste gesloten verharding en dus het ontbreken van klinkers, het ontbreken van snelheidsremmers op wegvakken en kruisingen, het niet accepteren van de snelheidslimiet en het (gedeeltelijk) ontbreken van voldoende ruimte voor voetgangers. Daarnaast geldt dat langzaam verkeer in enkele buurten hinder heeft van landbouw verkeer en/of vrachtverkeer. Deze hinder door vrachtverkeer wordt (mede) veroorzaakt door de bevoorrading van de vele horecagelegenheden in de gemeente Gulpen-Wittem. Uit bovengenoemde punten blijkt dat er nog ruimte voor verbetering is qua inrichting volgens Duurzaam Veilig.

Van de 13 buurten scoren er 4 een onvoldoende in de vormtoets, waarbij de 30 km/u wegen in deze buurten zich kenmerken door de beperkingen als bovenstaand genoemd. Deze buurten met een onvoldoende hebben nog de meeste ruimte voor verbetering qua inrichting:

  • Euverem, Pesaken, Billinghuizen en Waterop: score 2,5

  • Trintelen: score 3,5

  • Eyserheide: score 4

  • Epen: score 4,5

De V85 uit de snelhedentool van VIA laat zien dat op een deel van de 30 km/u wegen in Gulpen-Wittem de maximumsnelheid met regelmaat wordt overschreden, dit bevestigt het beeld uit de vormtoets. De snelheid op 30 km/u wegen geldt als aandachtspunt voor de gemeente Gulpen-Wittem.

Kijkend naar de ongevallen dan blijkt dat op 30 km/u wegen het risicocijfer (het aantal ongevallen afgezet tegen het aantal gereden kilometers, de voertuigprestatie (afkomstig uit Floating Car Data)) in de gemeente Gulpen-Wittem 0.768 betreft. Dit risicocijfer ligt hoger dan het gemiddelde van de provincie Limburg (0.508) voor 30 km/u wegen en hoger dan de 30 km/u wegen in Eijsden-Margraten (0.478). Dit houdt in dat de kans op een ongeval, afgezet tegen het aantal gereden kilometers (voertuigprestatie) op een gemiddelde 30 km/u weg in Gulpen-Wittem circa 1,5 keer zo hoog ligt dan op een gemiddelde 30 km/u weg in Limburg en in Eijsden-Margraten. Dit hogere risicocijfer in de gemeente Gulpen-Wittem hangt sterk samen met de (beperkte) kwaliteit van de inrichting van de 30 km/u wegen.

Wanneer specifiek wordt gekeken naar het aantal slachtoffers als gevolg van verkeersongevallen, dan blijkt dat in de gemeente Gulpen-Wittem in de periode 2016 – 2020, 20% (n=9) van het totaal aantal letselslachtoffers op gemeentelijke wegen is gevallen op 30 km/u wegen. Dit aandeel ligt hoger dan het aandeel in Valkenburg (12%) en lager dan in Eijsden-Margraten (27%). De laatste jaren is geen duidelijke trend waarneembaar, zie onderstaand figuur.

Figuur 2: Aantal slachtoffers op 30 km/u wegen in de gemeente Gulpen-Wittem ten opzichte van de tijd in jaren (VIA, 2016-2020)

De personenauto is het meest betrokken bij ongevallen op 30 km/u wegen en op de fiets zijn de meeste slachtoffers gevallen (n=4). Van de 9 slachtoffers zijn er 4 op een kruispunt gevallen en 5 op een wegvak. Wat betreft de locaties van de ongevallen dan blijkt dat deze voornamelijk in Gulpen hebben plaatsgevonden.