Risicothema 2: 50 km/u wegen

De combinatie van de beperkte inrichting van de 30 km/u wegen, de gereden snelheid en het aandeel aan slachtoffers zorgt dat 30 km/u wegen een risicothema zijn in de gemeente Gulpen-Wittem.

Het aandeel 50 km/u wegen in de gemeente Gulpen-Wittem is 17% en ligt daarmee lager dan het aandeel in Valkenburg (28%) en hoger dan in Eijsden-Margraten (11%).

Om inzicht te geven in de balans tussen functie, vormgeving en gebruik op de 50 km/u wegen in Gulpen-Wittem zijn in totaal twaalf 50 km/u wegen op 10 criteria gescoord in de vormtoets. Deze 50 km/u wegen scoren hierbij gemiddeld een onvoldoende: 5,3 van de 10 punten (<5,5 = onvoldoende, 5,5-8 = voldoende en >8 = goed).

Het feit dat dit puntenaantal niet hoger ligt wordt met name veroorzaakt door het ontbreken van vrijliggende fietspaden, doordat kruisingen met andere 50 km/u wegen niet veilig zijn ingericht met een rotonde of VRI, parkeren langs de rijbaan en de hinder die langzaam verkeer ondervindt van landbouw verkeer en/of vrachtverkeer. Ook bij de 50 km/u wegen geldt dat deze hinder door vrachtverkeer (mede) veroorzaakt wordt door de bevoorrading van de vele horecagelegenheden in de gemeente Gulpen-Wittem.

Verder geldt dat een deel van de wegen een ongeloofwaardige snelheidslimiet heeft, zijstraten geen duidelijke uitritconstructies hebben en dat de snelheidslimiet niet overal wordt geaccepteerd. Uit deze punten blijkt dat er nog ruimte voor verbetering is qua inrichting volgens Duurzaam Veilig.

Van de 12 wegen scoren er 5 een lager cijfer dan het gemiddelde, waardoor op deze 50 km/u wegen nog de meeste ruimte voor verbetering is. Deze straten met een onvoldoende betreffen:

Elkenrade: score 3
Beutenaken: score 4
Mesweg: score 4,5
Julianastraat: score 5
Wittemerweg: score 5

De V85 uit de snelhedentool van VIA laat zien dat de maximumsnelheid op 50 km/u wegen maar in beperkte mate wordt overschreden.

Kijkend naar de ongevallen dan blijkt dat op 50 km/u wegen het risicocijfer (het aantal ongevallen afgezet tegen het aantal gereden kilometers, de voertuigprestatie (afkomstig uit Floating Car Data)) in de gemeente Gulpen-Wittem 0.484 betreft. Goed om te vermelden is dat de provinciale 50 km/u wegen eveneens zijn meegenomen bij het berekenen van dit cijfer. Dit risicocijfer ligt redelijk gelijk aan het gemiddelde van de provincie Limburg (0.472) voor 50 km/u wegen en ligt lager dan in Valkenburg (0.546) en hoger dan in Eijsden-Margraten (0.375). Dit houdt in dat de kans op een ongeval, afgezet tegen het aantal gereden kilometers (voertuigprestatie) op een gemiddelde 50 km/u weg in Gulpen-Wittem redelijk gelijkligt aan een gemiddelde 50 km/u weg in Limburg.

Het risicocijfer is tevens op gebiedsniveau berekend: in Gulpen (0.866, inclusief N278) ligt dit cijfer hoger dan het gemiddelde in de gemeente, in Wittem (0.323) ligt dit lager.

Wanneer specifiek wordt gekeken naar het aantal slachtoffers als gevolg van verkeersongevallen, dan blijkt dat in de gemeente Gulpen-Wittem in de periode 2016 – 2020, 37% (n=17) van het totaal aantal letselslachtoffers op gemeentelijke wegen is gevallen op 50 km/u wegen. Dit aandeel ligt gelijk aan het aandeel in Eijsden-Margraten (35%) en lager dan in Valkenburg (72%). De laatste jaren is, m.u.v. 2020, een toename waarneembaar, zie onderstaand figuur.

Figuur 3: Aantal slachtoffers op 50 km/u wegen in de gemeente Gulpen-Wittem ten opzichte van de tijd in jaren (VIA, 2016-2020)

De personenauto is het meest betrokken bij ongevallen op 30 km/u wegen en op de fiets zijn de meeste slachtoffers gevallen (53%). Van de 17 slachtoffers zijn er 3 op een kruispunt gevallen en 14 op een wegvak. Wat betreft de locaties van de ongevallen dan blijkt dat deze verspreid door de gemeente plaatsvinden, maar veelal op toeristische routes, inclusief de Mergellandroute. Langs deze wegen liggen eveneens veel horecagelegenheden, waar als eerder vermeld vaak vrachtwagens/busjes stoppen om de horecazaken te bevoorraden.

Figuur 4: Locaties ongevallen 50 km/u wegen gemeente Gulpen-Wittem (VIA, 2016-2020)