Bijlage A: Aanvullende maatregelen verkeerseducatie – Gemeente Weert

Voor het opstellen van effectieve verkeerseducatie maatregelen heeft de focus op een specifieke doelgroep de voorkeur. Aansluitend bij de risicothema’s richten we ons met verkeerseducatie daarom vooral op (oudere) fietsers en e-bikers en ouderen in het algemeen. Binnen die doelgroepen komen thema’s als afleiding en rijden onder invloed zoveel mogelijk terug. Omdat deze thema’s ook buiten deze doelgroepen kunnen spelen, adviseren we tevens aan te sluiten bij landelijke/provinciale campagnes.

Om te bepalen welke aanvullende maatregelen er nodig zijn in de gemeente Weert, is in afstemming met de provincie Limburg:

In kaart gebracht wat het huidige aanbod aan verkeerseducatieprogramma’s is en wat het bereik en de kwaliteit van deze programma’s is;
Geïnventariseerd welke leemtes er zijn in het huidige aanbod;
Gekeken op welke wijze deze leemtes kunnen worden opgevuld.

Het advies voor aanvullende maatregelen is in Tabel 1 terug te vinden. De wijze waarop dit advies tot stand is gekomen wordt in het vervolg van deze tekst beschreven. Voor de volledigheid zijn in de tabel ter inspiratie voor elk risicothema de suggesties beschreven. In de eerste alinea is telkens aangegeven in hoeverre aanvullende maatregelen voor dit thema in de gemeente gewenst zijn.

Risicothema	Aanvullende maatregelen
50 km/u wegen	Voor dit thema wordt in de gemeente een programma uitgevoerd. Over de kwaliteit van het programma kan niets gezegd worden. Probeer het bereik nog te vergroten. Aanvullende maatregelen zijn nog wel gewenst. Het risico op 30 km/uur en 50 km/uur wegen heeft met name te maken met het grote aandeel fietsers en e-bikers dat van dit type wegen gebruik maakt. Zorg ervoor dat deze doelgroepen via specifieke educatieprogramma’s goed bereikt worden. Besteed daarbij met name ook aandacht aan gedrag op kruispunten, vooral het gedrag ten opzichte van zwaar verkeer (dode hoek ongevallen) verdient aandacht. Voorbeelden van ‘dode hoek’ programma’s uit de Toolkit Permanente Verkeerseducatie zijn: Veilig op weg! Blijf uit de dode hoek (VVN) Blind spot (Traffic Skills) In aanvulling hierop kan het zinvol zijn om campagnes uit te voeren gericht op het snelheidsgedrag van automobilisten. Dit kan in de vorm van een wijkgerichte aanpak. De rijsnelheid in de buurt van scholen verdient speciale aandacht (veilige schoolomgeving, veilige schoolroutes e.d.). In Limburg worden snelheidscampagnes uitgevoerd door het ROVL. Er zijn specifieke programma’s voor het veilig inrichten van de schoolomgeving, zoals Octopus (www.octopusplan.nl) en Jullie (https://julie-zone.nl/). Door het CROW is in samenwerking met Royal HaskoningDHV een leidraad Inrichting veilige schoolomgeving gemaakt. Daarnaast zijn er educatieprogramma’s gericht op veilige schoolroutes, zoals Verkeerslokaal (Bureau De Groot Volker) en Op voeten en fietsen naar school (VVN). Beide programma’s zijn terug te vinden in de Toolkit Permanente Verkeerseducatie.
Landbouwverkeer in het buitengebied	Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst. Een geschikt programma voor langbouwverkeer is het VMBL-project van CUMELA. VMBL leert leerlingen hoe ze veilig om kunnen gaan met landbouwvoertuigen op de weg, vanuit hun eigen perspectief. Ze worden hierbij geholpen door AOC-studenten en loon- en landbouwwerkers. VMBL is primair voor de leerlingen van groep 7 en 8 van de basisschool bedoeld.
Fiets en e-bike	Voor dit thema worden in de gemeente vijf programma’s uitgevoerd, met name in het basisonderwijs. Van de programma’s waarbij iets gezegd kan worden over de kwaliteit, zijn er twee van heel goede kwaliteit. Probeer het bereik nog te vergroten. Aanvullende maatregelen zijn nog wel gewenst, met name voor andere doelgroepen (VO, ouderen). In het programma Go Safe zonder afleiding VR van Go Safe ervaren leerlingen van basis- en voorgezet onderwijs (10-14 jaar) via een VR-bril dat het gebruik van een smartphone op de fiets kan leiden tot ernstige ongelukken. Een ander programma over fiets voor de doelgroep 12 – 14 jaar is Op de fiets? Even niets ... van VVN. Het programma Op de fiets? Even niets… is een online lesprogramma van Veilig Verkeer Nederland waarin leerlingen zich actief bezig houden met het onderwerp afleiding door mobieltjes op de fiets. Het programma is bedoeld voor de bovenbouw van de basisschool en de eerste klas van het voortgezet onderwijs. Andere programma’s die kunnen worden ingezet: Streetwise (ANWB) Fotoframe (Responsible Young Drivers) Split the Risk (Veiligheid NL) Er wordt jaarlijks een fietsverlichtingscampagne gedaan door ROVL in Limburg. Zie ook Ouderen (incl. fietser/e-biker)
Ouderen (incl. fietser/e-biker)	Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst. Ouderen hebben over het algemeen meer vrije tijd en een rustigere levensstijl. Mensen worden in deze levensfase geconfronteerd met lichamelijke en cognitieve gebreken, die van invloed kunnen zijn op het functioneren in het verkeer. Voor de algehele gesteldheid is het van belang dat ouderen aan het verkeer deel blijven nemen. De (e-)fiets is dan een laagdrempelige optie. Ouderen kunnen veilig blijven fietsen zolang zij de benodigde kennis en vaardigheden bezitten, én vooral zich bewust zijn van hun lichamelijke en geestelijke beperkingen, en hun gedrag daarop afstemmen. Een geschikte aanpak is die van het meerjarenprogramma Doortrappen, opgezet door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Doortrappen ondersteunt provincies en gemeenten om hun oudere, fietsende inwoners bewust en zeker te maken. Doortrappen bestaat uit een landelijk netwerk met vertakkingen in provincies en gemeenten, waardoor gemakkelijk aansluiting is te vinden. Eén van de projecten die hierbij is aangesloten is de opfriscursus Het Nieuwe Fietsen van VVN, een gevarieerde en interactieve workshop voor oudere fietsers. Dit project is ook los uit te voeren. Daarnaast zijn er speciale trainingen voor e-fietsers. Deze worden onder meer aangeboden door SOAB en de Fietsersbond. Voor de doelgroep oudere automobilisten is een zelftest ontwikkeld die ouderen inzicht geeft in hun sterke en zwakke punten in hun rijvaardigheid. Na het invullen van de test ontvangt de oudere automobilist een persoonlijk advies en tips om veilig te blijven rijden. Deze Zelfscan Senior Automobilisten is beschikbaar via de websites van het CBR en van VVN. Daarnaast zijn er speciale educatieprogramma’s voor ouderen, zoals de VVN Opfriscursus voor de automobilist en de Rijzeker-training van de ANWB.
Rijden onder invloed	Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst. Rijden onder invloed van alcohol en drugs komen onder andere aan de orde in de volgende programma’s: Witte Waas (TeamAlert) 3D Tripping Car (Responsbile Young Drivers) BOB (VVN, TeamAlert, RYD) De BOB-campagne wordt uitgevoerd in Limburg door het ROVL. Go Safe zonder invloed (Go Safe) Daarnaast verdient het aanbeveling aan te sluiten bij landelijke en provinciale campagnes over dit thema. Het thema moet regelmatig onder de aandacht worden gebracht van de diverse doelgroepen.
Snelheid in het verkeer	Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst. Zie 50 km/uur wegen. Voor dit thema is de doelgroep jongere automobilisten mogelijk relevant.
Afleiding in het verkeer	Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst. Mogelijke programma’s voor afleiding in het verkeer: Go Safe zonder afleiding Wheelie Pop (VVN) 3D Afleiding Bike (Responsible Young Drivers) Ook in de educatieprogramma’s voor oudere (e-)fietsers zou afleiding nadrukkelijk aandacht moeten krijgen. Daarnaast verdient het ook hier aanbeveling aan te sluiten bij landelijke en provinciale campagnes over afleiding in het verkeer (denk aan de MONO campagne). Specifiek zou aandacht uit moeten gaan naar de doelgroep rijbewijsbezitters en daarbinnen met name het zakelijke verkeer.
Verkeersovertreders	Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst. Voor de aanpak van verkeersovertreders kan worden aangesloten bij de landelijke aanpak van bestuurders die opvallen door ernstige overtredingen in het kader van de zogenaamde Vorderingsprocedure. Deze procedure wordt uitgevoerd door het CBR en als onderdeel daarvan kunnen bestuurders worden verwezen naar educatieve maatregelen, zoals de Educatieve Maatregel Gedrag (EMG).