Toelichting prioritaire thema’s voor de regio

Veilige infrastructuur: 50 km/u wegen

In de gemeente Horst aan de Maas, Mook en Middelaar, Venlo en Venray zijn 50 km/u wegen een prioritair risico. In deze gemeenten is het aandeel 50 km/u wegen zeer uiteenlopend met 7% in Horst aan de Maas en 35% in Venlo. Op het grootste deel van dit type wegen in deze gemeenten is qua inrichting conform Duurzaam Veilig nog veel ruimte voor verbetering. De wegen kenmerken zich met name door het ontbreken van veilige oversteekvoorzieningen en vrijliggende fietspaden en kruisingen met andere 50 km/u wegen die niet zijn voorzien van een VRI of rotonde. Ook wordt er met regelmaat geparkeerd langs de rijbaan. Opvallend is dat er wel snelheidsoverschrijdingen zijn, maar deze zijn relatief beperkt. Dit heeft vaak te maken met de aanwezigheid van fietsers op de rijbaan die een snelheidsremmende werking hebben. De beperkingen in de inrichting leiden in combinatie met de grote aantallen (verschillende typen) verkeer tot risico’s. Op de 50 km/u wegen in deze gemeenten heeft tussen de 30 en 55%van het totaal aan ongevallen per gemeente plaatsgevonden. Om de ongevallen in het juiste perspectief te zetten zijn deze afgezet tegen het aantal gereden kilometers op 50 km/u wegen (het risicocijfer). Het risicocijfer is in deze gemeenten vergelijkbaar met het Limburgs gemiddelde maar hoog vergeleken met andere gemeenten in de regio. In alle gemeenten is de personenauto het vaakst betrokken bij een ongeval, maar is de fietser het vaakst slachtoffer.

Veilige infrastructuur: 60 km/u wegen

In de gemeente Beesel, Bergen, Gennep, Horst aan de Maas, Peel en Maas en Venray zijn 60 km/u wegen een prioritair risico. In deze gemeenten is het aandeel 60 km/u wegen over het algemeen groot (50-60%), met uitzondering van Beesel (20%) en Gennep (34%). Op het grootste deel van dit type wegen in deze gemeenten is qua inrichting conform Duurzaam Veilig nog veel ruimte voor verbetering. De wegen kenmerken zich met name door het ontbreken van snelheidsremmende maatregelen op de wegvakken en plateaus op de kruispunten. Ook hebben de wegen vaak niet de uitstraling die past bij de geldende snelheidslimiet. Mede door deze beperkingen wordt de maximum snelheid op deze wegen zeer structureel overschreden, met een V85 van tussen de 70 en 80 km/u. De beperkingen in de inrichting leiden in combinatie met de grote aantallen (verschillende typen) verkeer tot risico’s. Op de 60 km/u wegen in deze gemeenten heeft tussen de 15% en 40% van het totaal aan ongevallen per gemeente plaatsgevonden. Om de ongevallen in het juiste perspectief te zetten zijn deze afgezet tegen het aantal gereden kilometers op 60 km/u wegen (het risicocijfer). Het risicocijfer is in deze gemeenten fors hoger dan het Limburgs gemiddelde en ook gemiddeld het hoogst van Limburg. In alle gemeenten is de personenauto het vaakst betrokken bij een ongeval en met deze modaliteit vallen ook de meeste slachtoffers, gevolgd door de fiets. De letselongevallen zijn evenredig verdeeld over wegvakken en kruispunten.

Kwetsbare verkeersdeelnemers: fiets/e-bike

De fiets/e-bike is een prioritair risico in alle gemeenten in de regio Noord-Limburg. Fietsers in de regio zijn voornamelijk inwoners. Het aantal inwoners neemt in enkele gemeenten af, maar over de hele regio bezien neemt het aantal inwoners toe. Dat betekent een verwachte toename van het aantal fietsers in de regio. Op het gebied van fietsinfrastructuur is er veel ruimte voor verbetering. Op een groot deel van de 50 km/u wegen ontbreken vrijliggende fietsvoorzieningen en veilige fietsoversteken. In het buitengebied zorgen vaak smalle 60 km/u wegen in combinatie met hoge snelheden van gemotoriseerd verkeer voor risico’s. Het aandeel letselslachtoffers op de fiets is in elke gemeente het hoogst van alle vervoerswijzen en is gemiddeld zo’n 30%. Het grootste deel van de fietsslachtoffers valt binnen de bebouwde kom, op 50 km/u wegen met gemiddeld een evenredige verdeling tussen kruispunten en wegvakken. Circa 40% van de fietsongevallen vindt plaats met een fietser in de leeftijdscategorie 60+. Nog eens 20% is 50-59 jaar. Naast de geregistreerde ongevallen is er met name voor fietsers ook een grote onderregistratie. Dat betekent in de praktijk dat het werkelijk aantal fietsongevallen naar alle waarschijnlijkheid fors hoger ligt.

Snelheid in het verkeer (voornamelijk op 30 en 60 km/u wegen)

Een te hoge snelheid zorgt voor een grotere kans op ongevallen en een grotere kans op een ernstige afloop van het ongeval. In de regio wordt op veel wegen te hard gereden, maar het meest structureel op 30 en 60 km/u wegen. Voor 30 km/u wegen geldt dit met name in de gemeenten Beesel, Bergen, Horst aan de Maas, Mook en Middelaar en Venlo. Voor 60 km/u wegen geldt dit met name in de gemeenten Beesel, Bergen, Gennep, Horst aan de Maas, Mook en Middelaar en Venray. Het aantal structurele snelheidsoverschrijdingen is hier op meer dan 50% van alle 30 en 60 km/u wegen.

Rijden onder invloed, afleiding in het verkeer en verkeersovertreders

Deze thema’s zijn op gemeentelijk niveau zeer moeilijk te duiden met behulp van data. Dit heeft te maken met het feit dat er zeer beperkt informatie beschikbaar is over de mate van afleiding, hoeveelheid verkeersdeelnemers onder invloed, het aantal structurele verkeersovertredingen en de relatie van deze gedragingen tot ongevallen. Landelijk hebben deze thema’s veel aandacht en deze zijn zonder meer ook van invloed op de verkeersveiligheidssituatie in Noord-Limburg.

Rijden onder invloed: het gebruik van alcohol en drugs in het verkeer is verboden en brengt zeer veel risico met zich mee. Het percentage gecontroleerde automobilisten in Limburg wat de wettelijke alcohollimiet heeft overtreden is de afgelopen jaren het hoogste van Nederland. Gemiddeld genomen zijn er twee keer zo veel mannelijke overtreders als vrouwelijke. Bij mannen maken 35- tot 49-jarigen zich het meest schuldig aan rijden onder invloed, bij de vrouwen ligt het zwaartepunt bij 25- tot 34-jarigen. Het aandeel overtreders is vaak het hoogst in de grote gemeenten (Venlo).
Afleiding in het verkeer: Afleiding in het verkeer komt steeds meer voor, onder meer omdat het smartphonegebruik in de laatste jaren sterk is toegenomen. Maar ook vermoeidheid valt onder afleiding en mensen kunnen afgeleid worden door wat ze in de naaste omgeving zien, zoals reclames langs de weg, evenementen of kunstvoorwerpen. Er is een relatie tussen leeftijd en mate van telefoongebruik; hoe jonger de verkeersdeelnemer, hoe hoger de mate van gebruik.
Verkeersovertreders: riskant en agressief rijgedrag wordt in de hand gewerkt door specifieke persoonseigenschappen (spanningsbehoefte, algemene neiging tot boosheid) en maatschappelijke ontwikkelingen (steeds verder vervagen van de norm). Vooral jonge mannen hebben de neiging om agressief en riskant rijgedrag te vertonen. Zij overschatten hun eigen rijvaardigheid en het aantal mede-overtreders.